Elimizin altında internet gibi bir teknoloji olunca, artık her türlü yemeğin tarifine de kolayca ulaşmamız mümkün oluyor. Ancak kimi tariflerde kullanılan ölçü birimleri, alışık olduğumuzdan farklı olabiliyor.
Bazı tariflerde ‘ölçü birimi’ olarak su bardağı, kahve fincanı, çay bardağı vb. tanımlamalar kullanılıyor. Öncelikle belirtmem gerekir ki bunlar günümüzde güvenilir birer ölçü birimi değillerdir. Sonuçta evimizde kullandığımız çay bardağının boyutu hepimiz için farklılık gösterebiliyor. Neyse ki geçmiş jenerasyondan kalma ‘klasik bardakları’ hala tanıyoruz. Fakat bir zaman sonra bu konuda hiçbir standart kalmayacağı için eski tariflerin bir an evvel metrik ölçülere çevrilip saklanmasının önemli olduğunu düşünüyorum.
Tam da bu noktada hatırlatmakta fayda var: Mutfak, matematiğin bolca kullanıldığı bir bölgedir. Öncelikle, genelde, sıvı malzemeler için kullanılan ölçü birimi mililitre (ml), katı malzemeler için ise gramdır (g/gr). Mililitre ile hacim, gram ile ağırlık ölçülür. Dolayısıyla hacim olarak 1 su bardağını dolduran katı ve sıvı malzemelerin ağırlıkları, öz kütle farklılıkları nedeniyle aynı olmayacaktır. Ayrıca sonuçlar malzemenin niteliğine göre de değişecektir.
Aşağıda verilen denklikler standart olarak alınsa da, kullandığınız kaba malzemeyi ne şekilde doldurduğunuz da ölçülerde farklılık yaratabilir. En doğru sonucu alabilmek için benim önerim, beğendiğiniz reçetelerdeki ölçüleri bir dijital tartı ve ölçü bardağı vasıtasıyla not etmeniz olacaktır.
1 su bardağı = 1 cup = 237 ml
1 yemek kaşığı (çorba kaşığı) = 1 tablespoon (tbsp) = 15 ml
1 tatlı kaşığı = 1 teaspoon (tsp) = 5 ml
1 çay kaşığı = Tad = 1/4 teaspoon (tsp) = 1,25 ml
Dash = 1/8 teaspoon (tsp) = 0,625 ml
Pinch = 1/16 teaspoon (tsp) = 0,3125 ml
Smidgen (Shake) = 1/32 teaspoon (tsp) = 0,15625 ml
Damla = Drop = 1/64 teaspoon (tsp) = 0,078125 ml
1 ounce = 28,35 gram
1 pound = 453,6 gram
Fırın ısısının derecesi söz konusu olduğunda ise yabancı tariflerde karşılaşacağınız fahrenheit (°F) değeri T(°C) = (T(°F) – 32) / 1,8 formülü ile celcius (santigrat, °C) değerine dönüştürülür. Örneğin bir tarifte fırın ısısı 350 F olarak verilmişse, fahrenheit derecesinden 32 çıkartıp onu da 1,8’e bölerek santigrat değerine ulaşabilirsiniz. Yani (350-32)/1,8 = 318/1.8 = 176,66 C. Bu sonucu genellikle 180 C’ye yuvarlıyoruz.
Aşağıda Cenk Sönmezsoy’un farklı malzemeler için standardize ettiği ölçü dönüştürme bilgileri yer alıyor.
SU BARDAĞI (CUP) – MİLİLİTRE (ML)
Aşağıdaki miktarlar, en yakın 5 grama yuvarlanmış şekilde belirtilmiştir.
1 su bardağı = 240 ml
3/4 su bardağı = 180 ml
2/3 su bardağı = 160 ml
1/2 su bardağı = 120 ml
1/3 su bardağı = 80 ml
1/4 su bardağı = 60 ml
UN
1 su bardağı un = 140 gram
3/4 su bardağı un = 105 gram
2/3 su bardağı un = 93 gram
1/2 su bardağı un = 70 gram
1/3 su bardağı un = 47 gram
1/4 su bardağı un = 35 gram
1 yemek kaşığı un = 9 gram
ŞEKER – TOZ (BEYAZ ve KAHVERENGİ)
1 su bardağı şeker = 200 gram
3/4 su bardağı şeker = 150 gram
2/3 su bardağı şeker = 135 gram
1/2 su bardağı şeker = 100 gram
1/3 su bardağı şeker = 70 gram
1/4 su bardağı şeker = 50 gram
1 yemek kaşığı şeker = 13 gram
KAKAO
1 su bardağı kakao = 100 gram
3/4 su bardağı kakao = 75 gram
2/3 su bardağı kakao = 67 gram
1/2 su bardağı kakao = 50 gram
1/3 su bardağı kakao = 33 gram
1/4 su bardağı kakao = 25 gram
1 yemek kaşığı kakao = 6 gram
NİŞASTA
1 su bardağı nişasta = 120 gram
3/4 su bardağı nişasta = 90 gram
2/3 su bardağı nişasta = 80 gram
1/2 su bardağı nişasta = 60 gram
1/3 su bardağı nişasta = 40 gram
1/4 su bardağı nişasta = 30 gram
1 yemek kaşığı nişasta = 8 gram
PUDRA ŞEKERİ
1 su bardağı pudra şekeri = 160 gram
3/4 su bardağı pudra şekeri = 120 gram
2/3 su bardağı pudra şekeri = 107 gram
1/2 su bardağı pudra şekeri = 80 gram
1/3 su bardağı pudra şekeri = 53 gram
1/4 su bardağı pudra şekeri = 40 gram
1 yemek kaşığı pudra şekeri = 10 gram
KABARTMA TOZU
2+1/2 tatlı (çay) kaşığı kabartma tozu = 10 gram (1 paket)
2 tatlı (çay) kaşığı kabartma tozu = 8 gram
1+3/4 tatlı (çay) kaşığı kabartma tozu = 7 gram
1+1/2 tatlı (çay) kaşığı kabartma tozu = 6 gram
1+1/4 tatlı (çay) kaşığı kabartma tozu = 5 gram
1 tatlı (çay) kaşığı kabartma tozu = 4 gram
3/4 tatlı (çay) kaşığı kabartma tozu = 3 gram
1/2 tatlı (çay) kaşığı kabartma tozu = 2 gram
1/4 tatlı (çay) kaşığı kabartma tozu = 1 gram
KARBONAT
1 tatlı (çay) kaşığı karbonat = 7 gram
3/4 tatlı (çay) kaşığı karbonat = 5 gram (1 paket)
1/2 tatlı (çay) kaşığı karbonat = 3 gram
1/4 tatlı (çay) kaşığı karbonat = 2 gram
TUZ
1 yemek kaşığı tuz= 24 gram
1 tatlı (çay) kaşığı tuz = 8 gram
3/4 tatlı (çay) kaşığı tuz = 6 gram
1/2 tatlı (çay) kaşığı tuz = 4 gram
1/4 tatlı (çay) kaşığı tuz = 2 gram
INSTANT MAYA
1 yemek kaşığı instant maya = 12 gram
2+1/2 tatlı (çay) kaşığı instant maya = 10 gram
2 tatlı (çay) kaşığı instant maya = 8 gram
1+3/4 tatlı (çay) kaşığı instant maya = 7 gram
1+1/2 tatlı (çay) kaşığı instant maya = 6 gram
1+1/4 tatlı (çay) kaşığı instant maya = 5 gram
1 tatlı (çay) kaşığı instant maya = 4 gram
3/4 tatlı (çay) kaşığı instant maya = 3 gram
1/2 tatlı (çay) kaşığı instant maya = 2 gram
1/4 tatlı (çay) kaşığı instant maya = 1 gram
YOĞURT
1 su bardağı yoğurt = 240 gram
3/4 su bardağı yoğurt = 180 gram
2/3 su bardağı yoğurt = 160 gram
1/2 su bardağı yoğurt = 120 gram
1/3 su bardağı yoğurt = 80 gram
1/4 su bardağı yoğurt = 60 gram
1 yemek kaşığı yoğurt = 15 gram
TEREYAĞI
1 yemek kaşığı tereyağı 14,125 grama denk gelir. Aşağıdaki miktarlar, en yakın 5 grama yuvarlanmış şekilde belirtilmiştir.
1 yemek kaşığı tereyağı = 15 gram
2 yemek kaşığı tereyağı = 30 gram
3 yemek kaşığı tereyağı = 40 gram
4 yemek kaşığı tereyağı = 55 gram
5 yemek kaşığı tereyağı = 70 gram
6 yemek kaşığı tereyağı = 85 gram
1/4 su bardağı tereyağı = 57 gram
1/3 su bardağı tereyağı = 76 gram
1/2 su bardağı tereyağı = 113 gram
2/3 su bardağı tereyağı = 151 gram
3/4 su bardağı tereyağı = 170 gram
1 su bardağı tereyağı = 227 gram
1 stick tereyağı = 1/2 su bardağı = 113 gram
Bizdeki standart tereyağı gramajlarını yemek kaşığına veya su bardağına çevirmek isterseniz, yaklaşık olarak şu şekilde olacaktır:
50 gram tereyağı = 3,5 yemek kaşığı
100 gram tereyağı = 7 yemek kaşığı
125 gram tereyağı = 9 yemek kaşığı
150 gram tereyağı = 2/3 su bardağı
200 gram tereyağı = 3/4 su bardağı + 2 yemek kaşığı
250 gram tereyağı = 1 su bardağı + 2 yemek kaşığı
SU
1 su bardağı su = 240 gram
3/4 su bardağı su = 180 gram
2/3 su bardağı su = 160 gram
1/2 su bardağı su = 120 gram
1/3 su bardağı su = 80 gram
1/4 su bardağı su = 60 gram
1 yemek kaşığı su = 15 gram
BAL ve PEKMEZ
1 su bardağı bal (veya pekmez) = 320 gram
3/4 su bardağı bal (veya pekmez) = 240 gram
2/3 su bardağı bal (veya pekmez) = 213 gram
1/2 su bardağı bal (veya pekmez) = 160 gram
1/3 su bardağı bal (veya pekmez) = 107 gram
1/4 su bardağı bal (veya pekmez) = 80 gram
1 yemek kaşığı bal (veya pekmez) = 20 gram
REÇEL
1 su bardağı reçel = 330 gram
3/4 su bardağı reçel = 248 gram
2/3 su bardağı reçel = 220 gram
1/2 su bardağı reçel = 165 gram
1/3 su bardağı reçel = 110 gram
1/4 su bardağı reçel = 83 gram
1 yemek kaşığı reçel = 21 gram
SÜT
1 su bardağı süt = 240 gram
3/4 su bardağı süt = 180 gram
2/3 su bardağı süt = 160 gram
1/2 su bardağı süt = 120 gram
1/3 su bardağı süt = 80 gram
1/4 su bardağı süt = 60 gram
1 yemek kaşığı süt = 15 gram
ZEYTİNYAĞI
1 su bardağı zeytinyağı = 216 gram
3/4 su bardağı zeytinyağı = 162 gram
2/3 su bardağı zeytinyağı = 144 gram
1/2 su bardağı zeytinyağı = 108 gram
1/3 su bardağı zeytinyağı = 72 gram
1/4 su bardağı zeytinyağı = 54 gram
1 yemek kaşığı zeytinyağı = 14 gram
KREMA
1 su bardağı krema = 240 gram
3/4 su bardağı krema = 180 gram
2/3 su bardağı krema = 160 gram
1/2 su bardağı krema = 120 gram
1/3 su bardağı krema = 80 gram
1/4 su bardağı krema = 60 gram
1 yemek kaşığı krema = 15 gram
BADEM/FINDIK/ANTEP FISTIĞI – FİLE (TRAŞLANMIŞ)
1 su bardağı file badem (veya fındık veya Antep fıstığı) = 100 gram
3/4 su bardağı file badem = 75 gram
2/3 su bardağı file badem = 67 gram
1/2 su bardağı file badem = 50 gram
1/3 su bardağı file badem = 33 gram
1/4 su bardağı file badem = 25 gram
1 yemek kaşığı file badem = 6 gram
CEVİZ İÇİ
1 su bardağı ceviz içi = 90 gram
3/4 su bardağı ceviz içi = 68 gram
2/3 su bardağı ceviz içi = 60 gram
1/2 su bardağı ceviz içi = 45 gram
1/3 su bardağı ceviz içi = 30 gram
1/4 su bardağı ceviz içi = 23 gram
BADEM/FINDIK – TOZ
1 su bardağı toz badem (veya fındık) = 100 gram
3/4 su bardağı toz badem = 75 gram
2/3 su bardağı toz badem = 65 gram
1/2 su bardağı toz badem = 50 gram
1/3 su bardağı toz badem = 35 gram
1/4 su bardağı toz badem = 25 gram
1 yemek kaşığı toz badem = 6 gram
ANTEP FISTIĞI – TOZ
1 su bardağı toz Antep fıstığı = 90 gram
3/4 su bardağı toz Antep fıstığı = 68 gram
2/3 su bardağı toz Antep fıstığı = 60 gram
1/2 su bardağı toz Antep fıstığı = 45 gram
1/3 su bardağı toz Antep fıstığı = 30 gram
1/4 su bardağı toz Antep fıstığı = 23 gram
1 yemek kaşığı toz Antep fıstığı = 6 gram
HİNDİSTAN CEVİZİ (RENDELENMİŞ)
1 su bardağı Hindistan Cevizi (rendelenmiş) = 80 gram
3/4 su bardağı Hindistan cevizi (rendelenmiş) = 60 gram
2/3 su bardağı Hindistan cevizi (rendelenmiş) = 53 gram
1/2 su bardağı Hindistan cevizi (rendelenmiş) = 40 gram
1/3 su bardağı Hindistan cevizi (rendelenmiş) = 27 gram
1/4 su bardağı Hindistan cevizi (rendelenmiş) = 20 gram
1 yemek kaşığı Hindistan cevizi (rendelenmiş) = 5 gram
SUSAM/KETEN TOHUMU/HAŞHAŞ TOHUMU
1 su bardağı susam (veya keten tohumu veya haşhaş tohumu) = 160 gram
3/4 su bardağı susam = 120 gram
2/3 su bardağı susam = 107 gram
1/2 su bardağı susam = 80 gram
1/3 su bardağı susam = 53 gram
1/4 su bardağı susam = 40 gram
1 yemek kaşığı susam = 10 gram
ÇAM FISTIĞI/AYÇEKİRDEK İÇİ
1 su bardağı çam fıstığı (veya ayçekirdek içi) = 140 gram
3/4 su bardağı çam fıstığı = 105 gram
2/3 su bardağı çam fıstığı = 93 gram
1/2 su bardağı çam fıstığı = 70 gram
1/3 su bardağı çam fıstığı = 47 gram
1/4 su bardağı çam fıstığı = 35 gram
1 yemek kaşığı çam fıstığı = 9 gram
YULAF EZMESİ
1 su bardağı yulaf ezmesi = 80 gram
3/4 su bardağı yulaf ezmesi = 60 gram
2/3 su bardağı yulaf ezmesi = 53 gram
1/2 su bardağı yulaf ezmesi = 40 gram
1/3 su bardağı yulaf ezmesi = 27 gram
1/4 su bardağı yulaf ezmesi = 20 gram
TARÇIN/ZENCEFİL/YENİBAHAR – TOZ
1 yemek kaşığı toz tarçın (veya zencefil veya yenibahar) = 9 gram
1 tatlı (çay) kaşığı toz tarçın = 3 gram
3/4 tatlı (çay) kaşığı toz tarçın = 2 gram
1/2 tatlı (çay) kaşığı toz tarçın = 2 gram
1/4 tatlı (çay) kaşığı toz tarçın = 1 gram
MATCHA – TOZ
1 yemek kaşığı matcha = 6 gram
1 tatlı (çay) kaşığı matcha = 2 gram
3/4 tatlı (çay) kaşığı matcha = 2 gram
1/2 tatlı (çay) kaşığı matcha = 1 gram
1/4 tatlı (çay) kaşığı matcha = 1 gram
JELATİN – TOZ
1 yemek kaşığı toz jelatin = 12 gram
1 tatlı (çay) kaşığı toz jelatin = 4 gram
3/4 tatlı (çay) kaşığı toz jelatin = 3 gram
1/2 tatlı (çay) kaşığı toz jelatin = 2 gram
1/4 tatlı (çay) kaşığı toz jelatin = 1 gram
YUMURTA
1 adet büyük boy yumurta (kabuksuz) = 55 gram
1 adet büyük boy yumurtanın sarısı = 20 gram
1 adet büyük boy yumurtanın beyazı = 35 gram
MAYA
100 gram yaş maya = 41,25 gram aktif kuru maya = 33 gram instant kuru maya
FIRIN ISISI (Fahrenheit – Celcius)
Aşağıdaki dereceler, en yakın 5 dereceye yuvarlanmış şekilde belirtilmiştir.
500 F = 260 C
475 F = 245 C
450 F = 235 C
425 F = 220 C
400 F = 205 C
375 F = 190 C
350 F = 180 C
325 F = 160 C
300 F = 150 C
275 F = 135 C
250 F = 120 C
225 F = 107 C
- Yararlanılan Kaynaklar:
*Sönmezsoy, Cenk. Cafe Fernando – Bir pasta yaptım, yanağını dayar uyursun. İstanbul: Okuyan Us Yayınları, 2014.