Mısır, tek yıllık, iri yapılı, sapları 60-80 santimetreden 3 metreye kadar boylanabilen, tahıl grubunda bir tarım bitkisidir. Anavatanı Amerika kıtası olan mısır, genellikle çok nemli sıcak iklim bölgelerinde yetiştirilir.
Mısır, insan beslenmesinde ve hayvan yemi olarak kullanımının yanı sıra sanayi hammaddesi (biyoplastik) olarak ve endüstriyel alkol (ethanol) üretiminde de kullanılır.
B grubu vitaminler, folik asit, potasyum, magnezyum, fosfor, demir ve lif açısından zengin bir besin olan mısır, çok çeşitli şekillerde tüketilebilen bir üründür. Tazesi haşlanarak, közlenerek veya fırınlanarak tüketilebilir. Konserve olarak saklanabilir ve bazı türleri turşulamaya da uygundur. Ayrıca taneleri kurutularak bunlardan farklı besin maddeleri elde edilir. Örneğin, cin mısır olarak bilinen ürün kurutulmuş mısır taneleridir. Patlamış mısır olarak da tüketilen kurutulmuş mısır tanelerinden birçok çerez elde edildiği gibi, farklı kalınlıklarda öğütülerek mısır unu yapımında da kullanılır. Mısırdan ayrıca mısır yağı olarak bilinen sıvı pişirme yağı da elde edilir. Bunların dışında nişastası ve tatlandırıcı olarak kullanılan şurubu da elde edilir. Mısır, bira ve viski gibi çeşitli içkilerin yapımında da kullanılır.
Mısır, dünyada buğday ve çeltikten sonra en fazla tarımı yapılan tahıl bitkisidir. Dünyada en çok mısır Amerika kıtasında üretilmektedir. Ülkemizde ise buğday ve arpadan sonra en fazla üretilen hububat bitkisidir. Ülkemizin hemen her yerinde yetiştirilen mısırın üretimi özellikle Mardin, Adana, Şanlıurfa, Sakarya, Manisa, Osmaniye, Mersin, Konya, Kahramanmaraş, Aydın, Bursa, İzmir, Samsun, Hatay ve Diyarbakır illerinde yoğundur.
| Besin Değeri | 100 gramda |
|---|---|
| Kalori | 96 kcal |
| Karbonhidrat | 21.0 g |
| Lif | 2.4 g |
| Protein | 3.4 g |
| Yağ | 1.5 g |
| Kolesterol | 0.0 mg |
| A Vitamini | 65.0 IU |
| C Vitamini | 0.0 mg |
| Potasyum | 123.0 mg |
| Kalsiyum | 6.0 mg |
| Demir | 0.6 mg |
Mısırda sınıflandırma koçan sekli, tane şekli, tane iriliği, sıralar arası açıklık, koçan ucundaki boşluk ve somak rengine bakılarak yapılır. Atdişi mısır, sert mısır, unsu mısır, patlak (cin) mısır, tatlı (şeker) mısır, mumsu mısır gibi birçok çeşidi vardır. Kavuzlu mısırların ise mevcut mısır çeşitlerinin atası olduğu kabul edilmektedir. Bu grupta yer alan mısırların taneleri kavuz veya yaprak ile sarılmıştır.
Atdişi Mısır: Tanenin üst kısımdaki nişastanın çekilmesi sonucu, tanenin üst kısımda diş biçiminde bir girinti oluşmuştur. Yetiştirilen mısırların çoğu bu grupta yer almaktadır. Tane rengi genel olarak sarı ve beyazdır.
Sert Mısır: Tanenin endosperminin iç kısmındaki nişastanın yumuşak olmasına karşılık, onu çevreleyen üst tabaka serttir. Tane renkleri farklılık arz eder.
Unsu Mısır: Tane tamamen yumuşak nişastadan oluşur. Tane renkleri farklılık arz eder.
Patlak Mısır: Bu gruptaki mısırlar cin mısırı olarak da adlandırılır. Çok sert endosperm yapısına sahip olup, taneler oldukça küçüktür. Bu gruptaki mısır taneleri sıcaklığa tabi tutulduğunda şişer ve patlarlar. Daha çok çerezlik tüketime yönelik olarak üretilmektedir.
Tatlı Mısır: Bu gruptaki mısır çeşitlerinin endospermlerinde yüksek oranda şeker bulunur. Bu özelliklerinden dolayı şeker mısır olarak da adlandırılırlar. Tanede protein ve yağ oranı bakımından da zengindirler. Bu gruptaki mısır çeşitleri özellikle taze ve konservelik tüketime yönelik olarak üretilmektedir.
Mumsu Mısır: Bu gruptaki mısır çeşitleri, kolay ezilebilen yumuşak endosperme sahiptirler. Endospermlerinde yüksek oranda amilopektin ihtiva ederler.
Bİ’ TARİF